BİR YAŞINDAN ÖNCE YASAK OLAN BESİNLER VE EK GIDALARA BAŞLARKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

Bebeklerin ilk 6 ay sadece anne sütüyle beslenmeleri, 6 aydan önce tıbben zorunlu olmadıkça ek besinlere başlanmaması gerekmektedir. Bunun nedeni ise bebeklerin mide-bağırsak sistemi ve böbrek fonksiyonları yeteri kadar olgunlaşmadığı için bu dönemde ek besinleri almaya hazır olmamaları. Bunun aksine ek besinlere geç başlandığında ise yetersiz enerji ve protein alımına bağlı enfeksiyon riskinin artması, demir eksikliğine bağlı anemi, katı besinleri ve çiğnemeyi öğrenememe ile yetersiz vitamin – mineral alımına bağlı büyüme- gelişme geriliği gibi pek çok ciddi tablo ortaya çıkabiliyor. Bebeklere ek besin verirken son derece dikkatli olunması gerekir. Çünkü basit gibi görülen hatalar ileri yaşlarda ciddi sağlık sorunları oluşturabiliyor. Örneğin bebeklere 1 yaşından önce verilen tuz damarlarda birikerek erken yaşta hipertansiyon hastası olmalarına yol açabiliyor. 

BEBEKLERE 1 YAŞINDAN ÖNCE TUZ YASAK!

Bebek beslenmelerinde yapılan  hataların başında; bebeklere  tuzlu besinler yedirmek geliyor. Bebeklik dönemi aşırı sodyum, dolayısıyla tuz tüketimine bağlı ileri yaşlarda oluşacak tansiyon hastalığı yönünden hassas ve belirleyici bir dönem olduğundan bebeklere 1 yaşına gelinceye dek tuzlu hiçbir besin tattırmamak gerekir. Aksi durumlarda bebeğin yetişkinlik dönemine geldiğinde daha erken yaşta, kimi zaman çocukluk çağında bile tansiyon hastası olmasına yol açabiliyor.

BİR YAŞINDAN ÖNCE YASAK OLAN BESİNLER

Bebeklere 1 yaşına kadar yedirilmemesi gereken gıdalar ve bebeklerin sağlıklı beslenmesi için dikkat edilmesi gereken noktalar şu şekildedir:

Bebeklerde ve çocuklarda beslenmenin temel amacı, uygun büyüme ve gelişmenin sağlanması ve besin eksikliği durumunun engellenmesidir. Büyümenin ve beyin gelişiminin en hızlı olduğu 0-2 yaş arası dönem, beslenmenin en önemli olduğu zamanlardır.

0-2 yaş arasında dengeli bir beslenme ile birçok akut ve kronik hastalıklar önlenebilir ya da hafif geçirilir.

Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, bebeklerin 1 yaşına kadar yememesi gereken gıdalar şöyle sıralanmaktadır:

1.     Bal: Bal, birçok çiçek tozundan oluştuğu için yüksek dozlu bir alerjendir. İçindeki alerjik maddeler yetişkinler için önemli değilken, bebeklerde tehlikeli sonuçlar doğurabilir.

2.     Yumurta akı: Yumurtanın beyaz kısmı, protein yapısı nedeniyle yüksek alerjik özelliğe sahiptir. Allerjisi olmayan bebeklere 9 aylıktan sonra çok az miktarlarda başlanarak denenebilir.

3. İnek sütü: İnek sütü de allerji riski taşır. 1 yaşına kadar direkt içirilmemelidir ama evde yoğurt mayalarken rahatlıkla kullanılabilir. Yoğurt haline geldikten sonra inek sütünün protein yapısı değiştiği için zararlı etkileri ortadan kalkar. Yoğurt çok faydalı bir protein kaynağıdır, 6. aydan sonra bebeklere her gün yedirilmelidir. İnek sütü ayrıca bebeklerde demir eksikliğine ve kabızlığa neden olabilir. 1 yaşından sonra inek sütü verilebilirse de günlük en fazla 500ml (2 su bardağı) tüketilebilir.

4.     Karaciğer haricinde tüm sakatatlar, özellikle beyin virüs taşıma ihtimali nedeniyle bebeklere hiçbir zaman verilmemelidir.

5.     Kahve, kakao, çikolata: Kafein içeren kahve, kakao, çikolata gibi besinler. Kafein bebeği sinirli yapabildiği gibi kalsiyum ve diğer besleyici maddelerin emilimini de engeller.

6.     Çay hiç besleyici değeri olmadığı gibi çocuklarda kansızlık yapabilir. Çocuk beslenmesinde hiç yeri yoktur, 1 yaşından sonra da verilmemelidir.

7.     Çilek, domates, kivi, fıstık ezmesi gibi allerji potansiyeli yüksek gıdalar.

8. Deniz ürünleri (balık haricindekiler. Örneğin karides, kalamar, vb.) Balık yasak değil; ancak tütsülenmiş balıklar tazeliklerini korumak için genellikle nitratlarla işlem görmeleri nedeniyle zararlıdır ve önerilmez.

9. Şarküteri ürünleri (salam, sosis, sucuk, vb.) ile konserve ve dondurulmuş gıdalar: Salam, sosis ve sucuk gibi işlemden geçirilmiş etler, konserveler de 1 yaşından önce verilmemelidir. Bu tip gıdaların içeriğinde kimyasal maddeler bulunmasının yanı sıra yağ ve kolesterol yönünden zengin olmaları zararlı olabilir, bazen de granül hale getirilmiş kemik içerirler.

10. Katı yağlar, margarinler.

11. Kuruyemiş, patlamış mısır, pastil, sakız gibi boğulmaya neden olabilecek taneli ya da yapışkan besinler (4 yaşına kadar verilmemeli, toz şeklindeki kuruyemişler hariç).

12.  Tüm diyet ürünleri (aksi doktor tarafından belirtilmedikçe) ve boyalı, katkılı, tuzlu, salçalı, baharatlı hazır gıdalar: Tatlandırıcı içeren (sakarin, aspartam, vb.) her türlü hazır gıda, doğal olmayan meyve suları, hazır puding 1 yaşına kadar kullanılmamalıdır.

13. Tavuk suyu, et suyu gibi yağlı yemek suları.

EK GIDAYA BAŞLARKEN DİKKAT ETMENİZ GEREKENLER:

• Bebeğinize vereceğiniz ek gıdayı onun gelişim düzeyine göre ağzında kontrol edebileceği ve yutabileceği besinlerden yumuşak, pürtüksüz yarı sıvı besinler seçin.

• Bebeğinize vereceğiniz her türlü gıda doğal ve taze hazırlanmış olmalıdır.

• Hazırladığınız gıdaları oda ısısında 2 saatten fazla bekletmeyin.

• Yeni besinleri bebeğiniz açken deneyin. Onun yorgun olmadığı ve sakin olduğu bir dönem seçin.

• Yutmasını kolaylaştırmak ve ek gıdanın akciğere kaçasını engellemek için ek gıda verirken onu kucağınızda kendini güvende hissedecek şekilde dik olarak tutun.

• Her yeni gıdaya tek tek ve yavaş yavaş başlayın, az miktarda başlayıp, miktarı zamanla (3-4 gün) arttırın.

• Sevmediği bir gıdayı zorla vermeyin, yeniden denemek için bir süre geçmesini bekleyin.

• Ek gıdaları bebeğe uygun bir kaşıkla verin, biberon kullanmayın.

• Beslemeden önce bebeğin kaşıktaki yiyeceğe ilgi göstermesini bekleyin.

• İsterse bebeğin yiyeceği elleyerek tanımasına izin verin.

• Öğünlerde alacağı gıda miktarını bebeğinize bırakın, yemek istemediği takdirde ısrar etmeyin.

• Yeme hızı bebek tarafından belirlenmelidir.

• Zamanla bebeğinizin kendi kendine yemesine izin verin, bu onun özgüvenini artırır.

• Ek gıdalara başladıktan sonra da bebeğinizi 2 yaşına kadar emzirmeye devam edin.

• Çocuğunuzu kansızlıktan korumak için demir yönünden zengin (et, yumurta, mercimekli baklagiller, pekmez) ek gıdalar verin.

• Çocuğunuza vereceğiniz ek gıdaların A vitamini açısından da zengin (taze sebze ve meyve) olmasına dikkat edin. Bu onu hastalıktan koruyacaktır.

• Çocuğunuz ile birlikte siz de yiyin. Bu onun iştahını arttıracaktır. Çocuklar kalabalıkta yemek yemeyi severler.