BACILLUS CEREUS: GIDA ZEHİRLENMESİ, BELİRTİLERİ VE TEDAVİSİ

Bacillus cereus, özellikle bitkilerde ve suda yer alan zararlı toksin salgılamasıyla bilenen bir bakteridir. Kirlenen besinlerden, toprakta yetişen pirinçten ve süt ürünlerinden insanlara bulaşarak sağlık sorunlarına neden olabilir. Bakteri vücuda girdikten sonra kişide kusma, ishal ve mide bulantısı gibi belirtilere neden olabilir. Gıda zehirlenmesi olarak da değerlendirilen bu durum bağışıklık sistemi güçlü kişilerde sadece 1 gün içerisinde geçebilir. Fakat bağışıklık sistemi zayıfsa ilerleyerek çeşitli sağlık problemlerine neden olabilir ve böyle bir durumda tıbbi müdahale gerektirebilir.

Bacillus Cereus Nedir?

Bacillus cereus; bitkilerde, toprakta ve suda görülen, kişiye besin yoluyla bulaşarak gıda zehirlenmesine neden olan bir bakteri türüdür. Bacillus cereus'un adı Latince mumsu anlamına gelen “cereus” kelimesinden gelir ve bunun sebebi ise mumsu bir görünümü olduğundan kaynaklanır. Gıda yoluyla insana bulaşan Bacillus cereus bakterisi mide bulantısı, kusma ve ishal gibi şikâyetlere sebep olur. Genellikle hafif şekilde etkileyen bu bakteri 1-2 gün içerisinde vücuttan atılır.

Bacillus Cereus Türleri Nelerdir?

Bacillus cereus etkilediği bölgeye göre 2 türde bulunur:

1.       Bağırsak Bacillus cereus:

Bağırsakları etkileyen Bacillus cereus gıda zehirlenmelerine neden olur ve kısa zaman içerisinde kendiliğinden geçer. Fakat kişinin bağışıklık sistemi düşük ise kişide ciddi sağlık problemlerine neden olabilir ve işte o vakit tedavi gerektirir. Gastrointestinal hastalıklara neden olan bu bakterinin iki formu bulunur:

a.       Enterotoksinler (ishal) sendromu formu (Diyarejenik form): En yaygın bacillus cereus tipi olan enterotoksinler, ince bağırsakta üretilir. Bu durum besin tüketiminden sonra meydana gelir. Balık, kırmızı et ve sebze gibi yiyeceklerden bu bakteri vücuda alınabilir.

b.      Emetik (kusma) sendromu formu (Emetik form): Bacillus cereus bakterisinin emetik tipi ise kişi besini tüketmeden önce gıdadaki kirlenmeyle meydana gelir. Kirli gıda tüketimi sonucunda ise ortalama 6 saat sonra kişi hastalanabilir. Pirinç, makarna ve patates gibi besinler bu bakteri türünü vücuda taşır.

2.       Bağırsak dışı Bacillus cereus:

Bağırsak dışı Bacillus cereus ise gastrointestinal sistemin dışındaki her bölgeyi etkileyebilir. En sık görüldüğü alanlar gözler, ciltteki yaralar ve solunum sistemidir. Bağırsak dışı Bacillus cereus; toz, bitkiler ve topraktan kişiye geçebilir. Vücutta enfeksiyona neden olarak, özellikle bağışıklık sistemi düşük olanları etkiler.

Bacillus Cereus Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir?

Bacillus cereus nedeniyle görülen zehirlenme sonucunda emetik (kusma) ya da diyarejenik (ishal) belirtileri görülür:

1.       Emetik formda: besin tüketiminden birkaç saat (ortalama 6 saat) sonra midede bulantı, kusma ve karın ağrısı görülür.

2.       Diyarejenik formda: Ortalama 8-16 saat sonra sulu ishal, karın ağrısı ve kramp gibi belirtilere rastlanır. Genellikle hafif şekilde seyreden bu belirtiler sadece 1 gün içerisinde kendiliğinden kaybolabilir. Ancak geçmeyen belirtiler görüldüğü durumda, bir doktora başvurmak önemlidir.

Bacillus Cereus Nasıl Teşhis Edilir?

Bacillus cereus enfeksiyonu doktorun genel muayenesinin ardından, klinik belirtilerin incelenmesiyle beraber kişinin gıda tüketimine bakılarak teşhis edilebilir. Tanının kesin olarak konulması için ise hastanın dışkı analizi gerekebilir. Hastadan alınan gaita örneğinin ardından inceleme yapılarak teşhis konulur.

Bacillus Cereus Tedavisi Nasıl Olur?

Bacillus cereus tedavisi gıda zehirlenmesine yönelik olarak planlanır ve uygulanır. Tedavi içeriği enfeksiyonun türüne göre farklılık gösterebilir:

1.       Emetik formda: Bu formda genellikle kusma ve mide bulantısı ön planda olduğundan vücuttaki sıvı dengesinin sağlanması gerekir. Bu nedenle sıvı takviyesi ve antibiyotik desteği ile tedavi edilebilir.

2.       Diyarejenik formda: Bu formda ise bağırsaklarda toksin üretildiğinden ishal ve karın ağrısı meydana gelir. Dehidratasyonu önlemek için sıvı dengesinin sağlanması ve ilaç kullanımı önerilebilir. Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ise ciddi enfeksiyonlar meydana gelebilir ki böyle bir durumda ilaç tedavisinin yanı sıra doktor kontrolünde kalınması için hastaneye yatış önerilebilir.

Bacillus Cereus Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

1.       “Bacillus cereus nedeniyle görülen bağırsak dışı hastalıkların belirtileri nelerdir?”

Bacillus cereus sebebiyle ortaya çıkan bağırsak dışı hastalıklarda göz enfeksiyonları, nefes darlığı, sepsis, menenjit, baş ağrısı ve kemiklerde ağrı gibi belirtiler görülebilir ve bu belirtiler, genellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ortaya çıkar.

2.       “Bacillus cereus riski nasıl azaltılır?”

Bacillus cereus riskini azaltmanın yollarından en önemli olanı gıdaların doğru şekilde saklanmasıdır. Bunun yanında besinlerin iyi bir şekilde pişirilmesi de gerekir. Mutfaklarda sağlanacak hijyen ve temizlik de bu bakterinin vücuda alınmasının önüne geçebilir.

3.       “Bacillus cereus bakterisi nerede bulunur?”

Bacillus cereus bakterisi; özellikle toprakta, suda ve pişmemiş gıdalarda bulunabilir. Bunun yanında süt ürünlerinde de Bacillus cereus bakterisi gelişebilir.