BOY UZATAN BESİNLER

Çocukların boy uzunluğunu %75 oranında genler belirler; yani anne-baba boyu çok etkilidir. Ancak %25 oranında çevresel faktörler de çocuğun nihai erişkin boyunu belirlemede etkilidir. Çevresel faktörler içinde beslenme, spor, güneş ve evdeki psikolojik ortam sayılabilir. Doğru, dengeli, katkısız gıdalarla beslenme, fazla abur-cubur yememe, şüphesiz ki boyu olumlu yönde etkilemektedir. Voleybol, basketbol, yüzme gibi esneme-uzanma-sıçrama hareketi yaptıran sporlarla düzenli uğraşmak boyun uzamasında çok etkilidir. Güneşe çıkıp D-vitamini alan, hoplayıp-zıplayan, dışarıda arkadaşları ile sosyalleşen çocuklar, sürekli evde oturup televizyon ve internetle uğraşan apartman çocuklarına göre daha hızlı uzar ve daha az hastalanırlar. Ayrıca stresli ev ortamında büyümek de boyu negatif yönde etkilemektedir.

Her yeni nesilde boy ortalaması, önceki nesle göre artış göstermektedir. Bunda besinlere daha kolay ulaşılabilmesi ve sağlıklı beslenmeye, organik tarım ürünlerine yönelim sayılabilir. Katkısız sağlıklı ürünlerle beslenme konusundaki bu farkındalık her ebeveynde olmalı ve kuşaktan kuşağa aktarılmalıdır.

Boy uzatan besinler arasında süt ve süt ürünleri, yumurta, organik sebze (brokoli) ve meyveler, organik susam (GDO içeren ithal susam değil), soya fasülyesi, balıklar ve kuruyemişler (badem, ceviz, fındık) başta gelmektedir.

Süt, çocukluk çağı beslenmesinde ayrı bir öneme sahiptir. Günde 2 su bardağı (400-500 ml) süt içmek, çocuğunuzun boy uzamasını olumlu yönde destekler ve kemiklerini güçlendirir. Tabii beraberinde her gün 25 dakika süre ile (bu 25 dakika için güneş koruyucu sürmeden) güneşe çıkmayı da ihmal etmemek de gerekmektedir. Çünkü sütten alınan kalsiyumun vücuda faydası, ancak güneşin UV ışınlarının etkisi ile ciltte sentezlenen D-vitamini sayesinde mümkün olabilmektedir. Bu UV ışınları camın arkasından veya tülün arkasından fayda etmez; direkt güneş ışınlarının tene değmesi gerekmektedir. Süt içmenin saati de önemlidir. Günlük içilecek sütün 1 bardağı sabah kahvaltısında, 1 bardağı da gece yatmadan evvel içilmelidir. Çünkü gece yatmadan önce içilen süt, büyüme hormonunun salgılanmasını, dolayısıyla boyun uzamasının daha fazla desteklenmesini sağlayacaktır.

Yoğurt, ayran ve peynir gibi süt ürünleri de çocukluk çağında her gün düzenli tüketilmesi gereken beslenme piramidi içerisinde yer almaktadır. Çocuğunuz yoğurdu tek başına sevmiyorsa, meyve ile karıştırıp meyveli yoğurt yapabilir veya sebze yemeğine, makarnasına ilave edebilirsiniz. Çocuğunuz peynir sevmiyorsa, peynir tüketimini sağlamak için peynirli börek, poğaça veya tost hazırlayabilirsiniz.

Yumurta, tam bir doğal protein kaynağıdır. Çocuğunuz yumurta sevmiyorsa, yumurta yemesini sağlamak için omlet veya menemen hazırlayabilirsiniz.

Boy uzatan sebzelerin başında brokoli yer almaktadır. Brokoli hem bağışıklığı güçlendirir, hem de boy uzamasını destekler. Ne yazık ki çocuklar tarafından çok sevilmemektedir. Ancak bilimsel veriler ışığında şu bir gerçektir ki; bir çocuğa sadece sevdiği şeyleri pişirip sunmak doğru bir davranış modeli değildir. Bunun yerine düzenli periyotlarla sevmediği besinleri ısrarla pişirip sunmaya devam ederseniz, çocuğunuz sevmediği bu besinleri sever hale gelebilecektir. Bu süreç, çocuğunuzun o besine alışması ve bu alışkanlıkla birlikte damak zevkinin revize olması ile alakalıdır.

Çocuklar özellikle kuru meyveleri ve pestilleri severler. Bunlar iyi birer kalsiyum kaynağı olduğundan, boy uzamasını desteklerler. Kuru meyveleri ister sade ara öğün olarak, ister sütlü tatlı bir besin şeklinde sütle hazırlayarak yedirebilirsiniz. Hazır paketli meyve sularından ziyade, evde taze sıkılmış meyve suları tavsiye edilmektedir. Ancak meyve ve meyve sularının aşırı tüketilmesi, çocuğunuzda obeziteye neden olabilir. Bu nedenle, gün içerisinde 1 porsiyon kuru meyve tüketilmesi yeterlidir. Kuru kayısının 4-5 adeti, kuru incirin 2 adeti, siyah kuru üzümün 1 avucu 1 porsiyona tekabül eder.

Susam, en yüksek kalsiyum içeren besindir. Ancak yağ içeriğinin fazla olmasından dolayı kararında tüketilmelidir. Çocuğunuza bazı günler simit yedirebilirsiniz. Ancak GDO içeren Çin susamı yerine, organik susam bulunmaya çalışılmalıdır.

Genellikle salatalarda tercih edilen soya fasulyesinin kalsiyum içeriği zengindir ve çocuğunuzun boy uzamasını destekler. Ancak soyalı ürünler çok sık ve bol miktarda tüketilmemelidir. Çünkü aşırı tüketilmeleri halinde östrojenik etki ile kızlarda zamanından önce meme büyümesi ve erken ergenlik, erkeklerde jinekomasti (meme büyümesi rahatsızlığı) gibi sorunlara neden olabilir.

Omega 3 yağ asitlerinden çok zengin olan balıkların çocuğunuzun boy uzamasına katkısı büyüktür. En çok omega 3 içeren balıklar sardalya, hamsi, mercan ve ithal somondur. Çocuğunuza haftada 2 kez düzenli olarak balık yedirmeyi ihmal etmeyin. Hem omega 3 içerikleri fazla olduğundan, hem da daha az ağır metal içerdiklerinden, özellikle her mevsim ithal somon veya mevsiminde küçük boydaki deniz balıklarını tercih ediniz. Antibiyotik ihtiva edebilen yetiştirme kültür balıklarını, katkı maddesi ihtiva edebilen konserve veya dondurulmuş ürünleri kullanmayınız.

Kavrulmamış badem, ceviz ve fındık omega 3 yağ asitlerinden zengindir ve çocuğunuzun boy uzamasını destekler. Bebeklere 7.aydan itibaren bu kuruyemişler döverek toz haline getirip yoğurduna karıştırarak verilebilir.