BEBEKLERDE UYKU GERİLEMESİNİN BELİRTİLERİ VE BU KONUDA NE YAPILABİLİR?

Uyku gerilemesi bebekler ve yeni yürümeye başlayan çocuklar için normal bir süreçtir. Yenidoğan bir bebek günde ortalama 14-17 saat kadar uyur ve bazı durumlarda uykuda kalma süresi 23 saate kadar uzayabilir. Sadece beslenmek için uyandırılan bebek, doyduktan sonra uyumaya devam eder. Yeni gözlerini açtıkları dünyaya uyum sağlamaya çalışan bebeklerin belirli bir uyku düzeni yoktur.

Uyku Gerilemesi (Uyku Regresyonu) Nedir?

Uyku gerilemesi; uykuya dalmada güçlük, uykuya dalamama ve geceleri aniden uyanmayla karakterize olan, bebeklerin uyku düzeninin değişmesidir. Uyku gerilemesini hesaplama bebeğinizin günlük rutini bilmeniz durumunda oldukça kolaydır. İlk 4 ay bebeğin uykusu oldukça düzenlidir. Anne-baba bebeğin uyku durumuna göre bir düzen kurmuştur. Ancak 4. aydan sonra bebek birden uyku düzenini değiştirir. Uyumayı reddeder. Düzenli uyuyan bebeğin uykuya dalamama, gecenin yarısında birden uyanma durumu, anne-baba olarak sizleri endişelendirse de bu durumun bir çeşit “büyüme sendromu” olduğunu bilmek içinizi rahatlatacaktır.

Bebek dış dünya ile iletişimi kurmayı ve gece-gündüz ayrımını öğrendikçe, uykuda geçirdiği süre azalmaya başlar. Bebeğin az uyuması bir sorunmuş gibi görünse de aslında çoğunlukla endişelenecek bir durum yoktur. Bebeklerde uykusuzluk probleminin görülme zamanı bebeğin gelişimine bağlı olarak değişebilir. Bazı bebekler bu durumu hiçbir semptom göstermeden atlatabilirken, bazı bebeklerde ise bu süreç oldukça sıkıntılıdır. Anne-babalar içinse bu dönem bir kâbus gibidir.

Bu durum, genellikle 2-4 hafta kadar süren geçici bir dönemdir. Bunu bilerek önlem almanız ve süreci kısaltmak için yöntemler geliştirmeniz de kolay olacaktır.

Uyku Gerilemesi Neden Olur?

Uyku gerilemesi bebeğinizin gelişim çağının herhangi bir evresinde rastlayabileceğiniz bir durumdur. Bununla birlikte araştırmalar, bebeklerdeki bu durumun hangi aylarda meydana gelebileceğinin tahmin edilebildiğini göstermektedir. Öncelikle bu durumun bebeğin gelişimi ile ilgili olduğunu söylemek gerekir.

Dış dünyayla ilişki kurmaya başlayan bebek öncelikle gece ve gündüze uyum sağlamaya çalışır. Bu süreçte dış dünyaya nasıl tepki vereceğini bilemezken, bir yandan da vücudunu ve hareketlerini tanımaya başlar. Bir yandan çevresiyle gülümseyerek etkileşimde bulunurken, bir yandan da yuvarlanarak ve yatar pozisyondan oturur pozisyona geçerek bulunduğu mekânı da tanımaya başlar.

Daha önce göbek kordonu aracılığıyla gelen besinin artık kendi çabasıyla elde edilmesi, emekleme, konuşma gibi aktiviteler onun için yeni deneyimlediği şeylerdir. Tüm bu yeni deneyimler uyku düzeninin değişmesine sebep olur. Tüm bunların yanı sıra bebeğin düzeninin hastalık, seyahat, vb. nedenlerle değişmiş olması da uyku problemlerine sebep olabilir.

Uyku Gerilemesi Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde uyku gerilemesi belirtileri başladığında anne-babalar bu durumu hemen fark eder. Çünkü belirtiler hemen hemen her bebekte aynıdır. Ancak sürekli ağlayan ve huzursuz bir bebek söz konusu olduğunda ilk başta nedenini anlamak oldukça zor olabilir. Bazı bebekler düzenli uyurken, bazı bebeklerin bir uyku düzeni olmayabilir.

Bebeğinizde uyku gerilemesi problemi olup olmadığını aşağıdaki belirtileri ve ipuçlarını inceleyerek anlayabilirsiniz:

1. Rutin uyku düzeni değişir.

2. Gece çok daha sık uyanır.

3. Uykuya dalmada güçlük yaşar.

4. Yeme alışkanlıkları ve iştahı değişir.

Ancak bunların varlığı her zaman sadece uyku problemine bağlı olmayabilir. Bu nedenle, bir süre bebeğinizi kendi günlük rutini içinde gözlemleyerek nedenini anlamaya çalışmalı, ancak bir şüpheniz olduğunda veya içiniz rahat etmediğinde bebeğinizin doktoruna danışmalısınız.

Uyku Gerilemesi Hangi Aylarda Olur?

Uyku gerilemesi hakkında her ne kadar bazı anne-babalar teorik olarak bilgi sahibi olsalar da her bebeğin gelişimi farklıdır. Bu durumla genellikle 4., 6., 8., 10., 12., 18 ve 24.aylarda karşılaşmak olasıdır.

Uyku gerilemesi evreleri şunlardır:

1. 4 aylık bebeklerde: Öncesinde günlük uzun saatler uyuyan bebeğiniz 4 aylık olduğunda çabuk uyanmaya ve uykuya dalamamaya başlar. Bunun nedeni ise ilk yenidoğan ve erken bebeklik evresini geçerek artık çevresini tanımaya başlamasıdır. Yani bebek artık 4 aydır dünyada olan olgun bir bebektir. Bu dönemde kendi uyku düzenini oluşturma çabası içine girer. Hem anne-baba, hem de bebek için sancılı bir süreçtir. Bebek bu süreçte az uyumaya başlar ve derin uykuya dalamaz. Ancak bu geçici bir dönemdir. 4. ay uyku gerilemesinin yaklaşık 2-4 hafta sonra geçeceğinin bilinmesi gerekir. Bu süre zarfında bebek kendine yeni bir uyku düzeni de oluşturur. Sabırlı olup bebeğinizin yeni uyku düzenini anlarsanız, ekstra çaba sarf etmeden kendi kendine uykuya dalmaya başladığına da şahitlik edebilirsiniz.

2. 6 aylık bebeklerde: 6 aylık bebekler yeni farkındalıklar kazanmaya başlarlar. Sebeplerden biri bebeğin kendini tanımaya başlaması olabileceği gibi yeni diş çıkarırken ortaya çıkan ağrılar da bu duruma neden olabilir.

3. 8 aylık bebeklerde: 8. ay bebeğin duygusal gelişiminin başladığı aydır. Bu aylarda bebeğin yaşayabileceği ayrılık kaygısı uykuya dalmasını zorlaştırabilir.

4. 12 aylık bebeklerde: Yeni yaşına girme evresinde olan bebeğin çevre ile etkileşimi artar. Çevresindeki uyaranlar uykuya dalmasını zorlaştırabilir ve uyku sırasında huzursuzluğa sebep olabilir.

5. 18 aylık bebeklerde: Bebek 1,5 yaşına geldiğinde artık bağımsız hareket edebildiğini fark eder. Bağımsızlığının sınırlarını test etmek isteyen bebek uyku saatlerine karşı bir direnç geliştirebilir.

6. 2 yaşındaki bebeklerde: 2 yaşına gelen bebek artık yürümeye ve konuşmaya başlamıştır. Tuvalet eğitimi de başladığı için uykusunun sık sık bölünmesi olasıdır.

7. 3 yaşındaki çocuklarda: Bazı çocuklarda 3 yaşında bile uyku problemi görülebilir. Anne-babalar daha önceden tecrübeli oldukları için bu durumla baş etme konusunda çocuklarına daha fazla destek olabilirler. En önemli prensip: “Sakin kalmak ve sabırlı olmak”tır. Bu yaşlarda yavaş yavaş korku duygusu oluşmaya başlayacağından anne-babaların çocuklarına güvende olduklarını hissettirmeleri önemlidir. Sürecin uzaması ve bebek ya da çocuğun buna bağlı olarak geliştirdiği hırçın ve agresif davranışların 4 haftadan daha uzun sürmesi durumunda vakit kaybetmeden bir uzman hekime başvurmanız yerinde olacaktır.

Bebeklerde Uyku Gerilemesi ile Nasıl Baş Edilir?

Bebeklerde uyku gerilemesi hangi evrede olursa olsun oldukça zorlayıcıdır. Bu süreçte bebek aslında uykuyla mücadele etmemekte, sadece uykuya dalamadığı geçici bir süreç yaşamaktadır. Bunu fark ettiğinizde çeşitli baş etme yöntemleri de geliştirebilirsiniz.

Uyku gerilemesi ile baş etme yöntemleri şunlardır:

1. Egzersiz yaptırın: Gün içinde farklı egzersizler yaptırarak, uyumadan önce öğrendiği hareketleri yapma ihtiyacının önüne geçebilirsiniz.

2. Tokluğundan emin olun: Yatırmadan önce bebeğinizin tok olduğundan emin olmanızda fayda vardır; yoksa zaten uykuya dalmada ve uykuyu sürdürmede güçlük çeker.

3. Yatma rutini oluşturun: Bir yatma saati rutini oluşturarak bebeğinizi her gün aynı saatte yatırmayı deneyebilirsiniz.

4. Hemen reaksiyon vermeyin: Bebeğiniz gece yarısı ya da uykuda olması gereken bir saatte uyanarak ağlamaya başladıysa, hemen reaksiyon vermeyerek tekrar uykuya dalması için ona süre tanıyabilirsiniz. Buna “reaksiyon süresi” diyoruz.

5. Karanlık odada kalın: Bir süre beklemenize rağmen bebeğiniz uykuya geçemiyorsa, bebeğinizi kucağınıza alarak odasında kalmanız işe yarayabilir. Odanın karanlık olmasına dikkat ederseniz, bebeğiniz vaktin gece olduğunu ve uyku vakti olduğunu kavrayabilir.

6. Yanında olduğunuzu hissettirin: Bebeğinize onun için orada olduğunuzu hissettirin. Bebeğiniz uykuya geçmekte zorlanıyorsa, ona sarılarak onun yanında olduğunuzu hissettirebilirsiniz.

Bebeklerde Uyku Gerilemesi Ne Zaman Biter?

Bebeklerde uykusuzluk sorunu sonsuza kadar sürmeyeceği gibi, 4. aydaki ilk evreyi atlattıktan sonra hemen sona eren bir durum da değildir. Bebek 2 yaşına kadar gelişim evresine bağlı olarak belirli aralıklarla bu uyku problemini yaşar. Bununla birlikte, 2 yaşında da uyku problemi tamamen sona ermez. Bazı çocuklarda 3 yaşında bile uyku problemi görülebilir. Anne-babalar daha önceden tecrübeli oldukları için bu durumla baş etme konusunda çocuklarına daha fazla destek olabilirler.

En önemli prensip: “Sakin kalmak ve sabırlı olmak”tır. Bu yaşlarda yavaş yavaş korku duygusu oluşmaya başlayacağından anne-babaların çocuklarına güvende olduklarını hissettirmeleri önemlidir.

Sürecin uzaması ve bebek ya da çocuğun buna bağlı olarak geliştirdiği hırçın ve agresif davranışların 4 haftadan daha uzun sürmesi durumunda vakit kaybetmeden bir uzman hekime başvurmanız yerinde olacaktır.

Bebeklerde Uyku Gerilemesi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

1.       “Bebeklerde uyku gerilemesi kaç gün sürer?”

Bebeğin gelişim evresine ve çevresel faktörlere bağlı olarak 2-4 hafta kadar sürebilir. Öncelikle uykusuzluk probleminin herhangi bir hastalığa ya da seyahat gibi bir çevre değişikliğine bağlı olup olmadığını bilmekte fayda vardır. Bebeğiniz hasta değilse ve her şey olağan rutininde devam etmesine rağmen uykuya geçemiyorsa, bu duruma karşı neler yapabileceğinizi araştırmanız ve bir uzman hekimden bu konuda yardım almanız gerekebilir.

2.       “4 aylık bebek gece kaç saat kesintisiz uyur?”

4 aylık bebekler genellikle günlük toplam 12-16 saatlik uykunun 6-8 saatini gece uykusunda, geri kalanını ise gündüz uykusunda geçirirler. Kesintisiz uyudukları süre maksimum 6-8 saattir.